Openluchtmuseum It Damshûs is bijzonder geschikt voor basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. Door een bezoek aan het museum maken de leerlingen op een levendige en actieve manier kennis met cultuur-historisch erfgoed.
Wij werken met de volgende hoofdthema’s:
1. ‘Arm en Rijk’ (Onderbouw Basisschool)
2. ‘Arm en Rijk’ (Middenbouw, Bovenbouw en V.O.)
3. ‘Waterbeheer en landschappen’ (Middenbouw, Bovenbouw en V.O.)
4. Natuur en Milieuthema’s.
1. ‘Arm en Rijk’ (Onderbouw Basisschool)
Voor de onderbouw van de basisschool is er de mogelijkheid om al op school gebruik te maken van het prentenboek ‘Styn de stikelbaarch’. Styn woont met zes jonge egeltjes in een takkenhoop in de tuin bij het ‘de Wildehuisje’ in openluchtmuseum It Damshûs.
Eenmaal op bezoek in het museum gaan wij op zoek naar de takkenhoop waar Styn met haar zes baby-egeltjes woonde en bekijken wij de huisjes waar de veenarbeiders woonden aan het einde van de 19e eeuw.
Ook kunnen de scholen een leskist reserveren. In deze leskist zit een voorwerp uit het museum met een beschrijving en een leuke lessuggestie. Daarnaast zitten er tien foto’s van cultureel erfgoed in de leskist. De leerlingen kunnen deze voorwerpen koppelen aan tien foto’s van moderne voorwerpen, die ook in de leskist zitten (v.b. wasbord – wasmachine).
De kinderen gaan in de veenarbeidershuisjes in het museum nu daadwerkelijk op zoek naar het culturele erfgoed wat ze uit de leskist al hebben leren kennen, maar nu ‘in het echt’! Ook kunnen ze er spelen met speelgoed waarmee de kinderen rond 1900 speelden.
2. ‘Arm en Rijk’ (Middenbouw, Bovenbouw en V.O.)
Op school kan in een voorbereidende les aandacht worden besteed aan Domela Nieuwenhuis en Pieter Troelstra die opkwamen voor de veenarbeiders. In de Fryske Kanon wordt hierover verteld: https://www.11en30.nu/de-canon-vensters/domela-en-piter-jelles
In een aflevering van Tsjek bezoekt Freark Smink het openluchtmuseum en vertelt over Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelle Troelstra: https://tsjil.omropfryslan.nl/utstjoering/oflevering-12-it-grutte-bedroch-en-de-grutte-revolusje
Ook kunnen de scholen het museumbezoek voorbereiden met lessen uit de eigen methoden. Kerndoelen als het thema burgers en stoommachines en dan in het bijzonder ‘kinderarbeid en arbeidsomstandigheden’ zijn goed in te passen bij (een arrangement van) het museumbezoek.
Tijdens het Damshûs bezoek worden de kinderen dan ‘ondergedompeld’ in een tijd van soberheid en armoede o.a. door een indringende film aan het begin van het bezoek. Vervolgens kunnen ze ofwel onder begeleiding van ervaren gidsen ofwel zelfstandig of in tweetallen met hun mobieltje de klompjes aan de huisjes gaan zoeken. Hierop staan QR-codes waarmee heel korte filmpjes gedownload kunnen worden die vertellen over de precieze locatie of het betreffende voorwerp.
Op school het museumbezoek nabespreken. Dit uitbreiden door te koppelen aan lessen uit de eigen methoden. Daar is nu volop inspiratie voor! Of samen met de leerlingen één van de opdrachtkaarten maken die bij de Fryske Kanon horen. Deze opdrachtkaarten geeft het museum in bruikleen.
3. ‘Waterbeheer en landschappen’ (Middenbouw, Bovenbouw en V.O.)
Op school in een voorbereidende les aandacht besteden aan het waterbeheer in Fryslân/ Nederland en de wereld. Dit kan vanuit de op school gebruikte methoden.
De kernthema’s die bij het museumbezoek passen zijn: Ontstaansgeschiedenis van Nederland – duinen, terpen, dijken, sluizen en gemalen – landschappen in Nederland en dan in het bijzonder laagveengebieden – polders – droogmaken veen (voor- en nadelen).
Op School tv zijn hier veel filmpjes bij te vinden.
Ook kan er gebruik worden gemaakt van het lesmateriaal van Wetterskip Fryslân. www.watereducatie.nl of www.waterschappen.nl
In het museum ontdekken de leerlingen, na een korte rondleiding bij de veenarbeiderswoningen langs, vier verschillende landschappen en hun kenmerken:
– Moeras- drasland
– Ontginnen veen
– Petgaten landschap
– Polder
Hierna is er de mogelijkheid om in onze turfbok (een historische boot die werd gebruikt voor het vervoeren van turf) te stappen. De bok gaat door een sluis naar het Polderhoofdkanaal. In de sluis wordt de werking en de functie van een sluis uitgelegd aan de leerlingen.
Aangekomen bij het historische Sudergemaal. Hier krijgen ze uitleg over de functie en de werking van een van de eerste elektrische gemalen van Friesland. De leerlingen kunnen hier worden opgehaald of mee terugvaren naar openluchtmuseum It Damshûs. Natuurlijk kan er, in het kader van techniek of waterbeheersing, ook alleen een bezoek worden gebracht aan het Sudergemaal.
Op school het museumbezoek nabespreken. Nadenken over het probleem van wateroverlast aan het einde van de 19e eeuw en hoe dit werd opgelost in het veengebied. Dit koppelen aan de lessen uit de op school gebruikte methoden en samen nadenken over de gevolgen van klimaatverandering, het waterbeheer, wateropvang en drinkwater. Kunnen wij in de toekomst op dezelfde manier blijven wonen in Nederland? Welke oplossingen zien de leerlingen?
4. Natuur en Milieuthema’s.
Het bezoek aan het openluchtmuseum is naar wens uit te breiden tot een arrangement van een dag(deel). Neem hiervoor contact op met onze planner, mevrouw Ittsje Wolthers (zie hieronder).
Je kunt dan b.v. denken aan:
- Gastlessen van de educatiemedewerkers van Tresoar op school of in het openluchtmuseum It Damshûs.
- Gastlessen van de educatiemedewerkers van NME de Naturij. Er zijn leskisten voor op school en de educatiemedewerkers kunnen op het uitgestrekte museumterrein met de leerlingen op zoek gaan naar planten en dieren.
- Samen met NME de Naturij: de leskist ‘Veen en Vuur’, waar de leerlingen leren over turf, brandstoffen en vuur, goed te combineren als verwerking op het schoolplein na een excursie naar openluchtmuseum It Damshûs.
- Of de school koppelt er zelf b.v. teken-, eet-, bezinnings- en speel/doe-opdrachten (o.a. ‘fierljeppen’) aan vast.
Spelenderwijs heb je zo, voor je het weet, een geweldige educatieve schoolreis geregeld, ook super voor de groepsvorming!
We hopen dat je nu een indruk hebt wat we aan je groep hebben te bieden. Daarbij willen we altijd gaan voor maatwerk. Afgestemd op leeftijd, voorkennis, enz. Neem daarom gerust contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken:
Reserveringen en planning: info@damshus.nl of direct telefonisch: mevrouw Ittsje Wolthers (06) 83 69 40 95